Voorjaar 2011 ontwikkelde Sarah Vermoolen Kijk Zaans!
Het idee is om mensen anders te laten kijken naar de omgeving. Door de tips voor Kijk Zaans ontdek je de schoonheid, kracht en charme en ga je de streek (nog) meer waarderen.
Mijn achtergrond ‘Als reisgidsschrijver had ik diverse landen op verschillende continenten beschreven in reisboeken voor de uitgeverij ANWB en Gottmer. Voordat ik een land bezocht, vroeg ik zoveel mogelijk informatie op bij de toeristische organisaties in het land. Aan de hand daarvan maakte ik een planning voor mijn maandenlange rondreis zodat ik zeker wist dat ik alle interessante en boeiende plekken zou bezoeken. Zo kon ik daarna de plekken eerlijk beschrijven, want niet altijd kwam de tekst in de mooie brochures overeen met de werkelijkheid. Later beschreef ik gebieden in Nederland, ondermeer in opdracht van de provincie Flevoland en de ANWB.’
Selfmade Zaanse December 1999 verhuisde ik vanuit de Jordaan (Amsterdam) naar de Zaanstreek. Vooral de laatste jaren zag ik de streek veranderen en werd ik nieuwsgierig wat er in mijn eigen woonomgeving te zien en doen was. In voorjaar 2011 ontstond het idee om een boek te maken over de Zaanstreek. Er waren duizenden Zaanse boeken over de historie geschreven, maar het heden was nog niet in kaart gebracht.
Bij de start stuurde ik een mail naar sleutelpersonen uit mijn netwerk met de vraag: ‘Als ik een boek ga maken over de Zaanstreek, wie of wat moet daar zeker een rol in spelen en waarom’? In de mail had ik ook aangegeven dat het boek 11 thema’s zou belichten: natuur, winkels, uitgaan, Zaanse product, bedrijf, sport, architectuur, bijzondere mensen, kunst, musea en restaurants. Al deze zaken samen geven kleur aan een plaats en maken het charmant. Ik wilde 100 onderwerpen belichten met een eigen spread (2 pagina’s).
Onafhankelijk project Van de sleutelpersonen kreeg ik een relatief klein lijstje waardoor de indruk ontstond dat er niet zoveel bijzonders was in de streek. We moesten echt op onderzoek uit om de parels boven water te halen, want de Zaanse Parels zelf zijn veel te bescheiden en te druk bezig met hun zaak om zichzelf voor het voetlicht te plaatsen. Samen met elf fotografen, een eindredacteur, en natuurlijk Marjolein en Maurice Lensink van Drukkerij Heijnis&Schipper (co-producent van het boek) besloten we enthousiast het avontuur aan te gaan. Zonder subsidie, zonder fondsen en zonder advertenties. We wilden een boek maken waar behoefte aan was, dus geen project waar we onze portemonnee mee zouden spekken maar dat verder niet gelezen zou worden.
Bekijk het filmpje op YouTube waarom Sarah Vermoolen dit project is gestart.
Filmpje over Kijk Zaans (Zaanse maatschappelijke initiatieven) van filmmaker Wendy van Wilgenburg in opdracht van gemeente Zaanstad
Aan het project Kijk Zaans/Zaanse Parels werkten tientallen mensen mee. Zie de foto
Getipt voor Kijk Zaans
Omdat er in eerste instantie nog relatief weinig Zaanse Parels boven waren komen drijven, bedacht ik de formule Getipt voor Kijk Zaans. Het boek Kijk Zaans moest een mooie representatieve weergave worden van de kracht en charme van de streek. Voor elk hoofdstuk interviewde ik mensen van het lijstje met bijzondere tips. Stond je op de lijst en werd ik door extra onderzoek bevestigd dat het echt een bijzondere tip was, dan kreeg je de status van Zaanse Parel. Alleen dan kwam je op de website en kreeg je wellicht een plek in het boek.
Bij ieder interview vroeg ik de Zaanse Parel of ze vijf kwaliteitstips wilden aandragen waar ze hun naam aan wilden verbinden. Voorwaarde was dat je goed moest motiveren waarom iets bijzonder was en het mocht geen reclame zijn. Al snel kwamen er veel nieuwe tips bovendrijven. De tips hebben we op deze website geplaatst en ondergebracht bij een thema. Inmiddels zijn er bijna 900 pagina’s. Bij een tip vind je de naam van de tipgever en een persoonlijke motivatie. Iedere parel mag vijf nieuwe parels aandragen waardoor de kwaliteit hoog blijft. In principe nemen we geen tips van derden op, een enkele uitzondering daargelaten. Je krijgt pas de status van Zaanse Parel als je wordt voorgedragen door een andere Zaanse Parel met een persoonlijke motivatie. Zo ontstaat er een mooi onafhankelijke kwaliteitsnetwerk wat zelfs al als een keurmerk wordt gezien. De status is niet te koop. Je kunt dus niet jezelf of een vriend aandragen.
Zowel Kijk Zaans als Zaanse Parels is een co-productie van Drukkerij Heijnis&Schipper en Etc Tekst&Communicatie
Boek Kijk Zaans Het eerste boek Kijk Zaans (oplage 1970 exemplaren, 216 pagina’s) met honderd verhalen kwam in oktober 2012 uit. Het was snel uitverkocht. Bij de boekpresentatie bleek er veel behoefte aan een nieuw boek waar veel meer parels een rol in zouden spelen.
Boek Zaanse Parels Het vervolg Zaanse Parels (oplage 3130 exemplaren, 312 pagina’s, hardcover) verscheen 14 september 2014. In het nieuwe boek worden honderden parels met elkaar verbonden. Er werkten veel fotografen, instagrammers, een eindredacteur en talloze creatieven aan mee. Natuurlijk werd ook dit boek weer vorm gegeven en gedrukt bij Drukkerij Heijnis& Schipper in Zaandijk. Zij maakten er weer een kwaliteitsproduct van.
Alle negen Zaanse plaatsen worden belicht in een eigen hoofdstuk: Assendelft, Krommenie, Wormerveer, Wormerland, Zaandijk/Zaanse Schans/Haaldersbroek, Westzaan, Koog aan de Zaan, Zaandam en Oostzaan. Elk hoofdstuk bevat een plattegrond, een korte omschrijving van opvallende tips en veel interviews en foto’s. Kunstenaars, schrijvers, theatermakers, fotografen, koks die zijn getipt voor Kijk Zaans leverden speciaal voor het boek een bijdrage. Samen laten de parels zo zien wat er zo bijzondere is aan de Zaanstreek.
Rondje Zaanse Parels Tijdens de boekpresentatie op 14 september vormden vele parels uit het boek eenmalig op 20 plaatsen langs de route ook in het echt een ketting. Meer dan 125 parels lieten in mooie Zaanse panden en in de natuur zien wat ze te bieden hebben. Het evenement Rondje Zaanse Parels werd goed bezocht. Zie ook de evaluatieformulieren. Ook in de periode daarna werkten parels samen en ontstonden er nieuwe kruisverbanden.
